زندگینامه مهتاب نوروزی معروف ترین سوزن دوز بلوچستان
مهتاب نوروزی در سال ۱۳۱۳ در روستای قاسم آباد از توابع بخش فعلی کلاتان در شهرستان بمپور به دنیا آمد،
دختری بلوچ با پشتکار و اندیشه فراوان که مانند دیگر دختران بلوچ این سرزمین دارای استعداد توانمندی و اعتماد به نفس فراوانی در محیط خانه و خانواده بود.
مهتاب نوروزی اگرچه خود بعد ها به عنوان نماد سوزن دوزی بلوچی در دنیا معروف شد،
اما مانند دیگر زنان و دختران بلوچ او هم حرفه و هنر سوزن دوزی را از دوران کودکی و از مادر خود به ارث برد.
ارثیه ای که بعد از آن از مهتاب نوروزی به هزاران هزار نفر از زنان و دختران بلوچ این سرزمین منتقل شد،
تا به واسطه آن درد و رنج و سختی های بلوچستان از سر انگشتان هنرمند آنها در جان پارچه ها نفس دوباره ای بگیرد.
او بیش از ۶۰ سال از عمر گرانبهای صرف آموختن و یادگیری و معرفی هنر سوزن دوزی بلوچستان کرد و امروزه هر جا که سخن از هنر سوزندوزی است،
نور و یاد مهتاب در آسمان آنجا به زیبایی و به روشنی می درخشد و از او او به نیکی یاد می شود.
روستای قاسم آباد زادگاه مهتاب نوروزی قطب سوزن دوزی جهان
روستای قاسم آباد زادگاه مهتاب است ، روستایی که حالا قطب سوزن دوزی جهان هم می باشد و در غرب شهرستان بمپور واقع شده است،
در این روستا هنر به زیبایی نفس می‌کشد و در کمتر خانه ای می توان رد پای مهتاب را پیدا نکرد.
زنان و دختران بلوچ در این روستا از سنین کودکی به واسطه میراثی که از سر انگشتان هنرمند مهتاب به آنها به ارث رسیده است ،
هنرمند تربیت می شوند و با فراگرفتن علم سوزن دوزی از سنین کودکی راه مهتاب را ادامه می دهند.
وی سوزن دوزی را از ده سالگی از مادر خود فراگرفته بود و در ۱۶ سالگی تبدیل به استادکار سوزن دوزی شده بود
و به آموزش رایگان سوزن دوزی به دختران روستا که همانند او معیشت سختی داشتند می پرداخت.
نوروزی هیچگاه برای خود بلوچی دوزی نکرد. زمانی که استعدادش شناسایی شد لباس گرانبهای فرح دیبا را بلوچی دوزی کرد
که تعدادی از آن را می توان در نمایشگاه دائمی «تافته های جدا بافته» مجموعه فرهنگی-تاریخی نیاوران مشاهده کرد.
بعدها هم که استادکار سوزندوزی سازمان صنایع دستی شد و قرارداد آموزش و سرپرستی سوزن‌دوزها را داشت.
در همایش گنجینه‌‌‌های از یاد رفته‌ی ایران در سال ۱۳۶۸ نیز از او تقدیر شد.
«پلیوار»، «شیرگ»، «پُرکار» و «جَواک» از اصلترین طرح‌‌‌های سوزن دوزی بلوچ است که زائیده‌ی ذهن و تخیل زنان بلوچ بشمار می‌روند
و حتی بدون استفاده از هیچگونه نقشهای با کمک تار و پود ریز بر دل پارچه‌‌‌ها پیاده می‌شوند.
البته نقشهای دیگری هم هست مانند: طاووس، گل سرخ، تَلمَل، تلنگ، گواَچ، چشم ماهی، چشم مار، چشم گوره‌خر و دلکش.
روستاهایی که اکنون این هنر در آنها بیشتر رواج دارد عبارتند از:
اسپکه، هریدک، قاسم آباد، بمپور، نکوهچ در شهرستان نیکشهر،
کوپچ، پیپ، مته سنگ، چانف، مهنت در شهرستان نیکشهر،
ایرندگان، مارندگان، اسماعیل آباد در شهرستان خاش،
گشت، سوران، جالق، کله گان در شهرستان سراوان و همچنین شهرستان زاهدان.
آموزش سوزن دوزی توسط مهتاب نوروزی
مرحوم مهتاب نوروزی در دوران حیاتش دارای قناعت و صبر بسیار بود . بانوی مهربان و دوست داشتنی که مورد احترام اکثر زنان و دختران بلوچ در جای جای نقاط بلوچستان بود.
متانت بزرگی و روح و روان پاکی که مهتاب داشت او را تبدیل به یکی از چهره های محبوب و تاثیرگذار و دوست داشتنی منطقه کرده بود.
زهرا یکی از شاگردان و هم دوره مهتاب که خود ساکن روستای قاسم‌آباد زادگاه مهتاب نوروزی است
می گوید هنر سوزن دوزی را به واسطه لطف و محبت مهتاب از گذشته‌های دور فرا گرفته است
و به موجب آن زمینه انتقال تجربه مهتاب توسط خود زهرا برای زنان و دختران زیادی نیز فراهم شده است.
وی همواره از مهتاب به نیکی یاد می کند و می گوید در سخت ترین شرایط و با کمترین امکانات در کلاس‌های آموزشی مهتاب شرکت کرده است
و گاهی وقت ها در سایه نبود امکانات روشنایی در زیر نور چراغ فانوس به آموزشهای مهتاب گوش کرده است و امروز بسیاری از دوخت های پرطرفدار بلوچی را به واسطه علم مهتاب فرا گرفته است.
مهتاب دختری هفتاد و هشت ساله که هیچ وقت عاشق نشد
مهتاب نوروزی دختر ۷۸ ساله هیچ وقت مزه عشق را تجربه نکرد .
مهتاب هرگز عاشق نشد و به گفته بسیاری از شاگردانش او آنچنان غرق در هنر سوزن دوزی و مهارتهای آن بود که فرصت عاشق شدن را به دست نیاورد.
وی با وجود خواستگاران فراوانی که در زندگی خود داشت هیچ وقت از مسیر اصلی زندگیش که کسب علم و مهارت سوزن دوزی بود فاصله نگرفت.
برای مهتاب نوروزی مهم تر از ازدواج ، دغدغه های دیگری مانند انتقال تجربه‌اش به زنان و دختران بلوچ و کمک کردن با آنها وجود داشت
که او را تبدیل به یک انسان صبور و دور اندیش کرده بود و همین مسئله باعث شده بود که رشد و زنده نگه داشتن هنر سوزن دوزی و انتقال آن به زنان و دختران بلوچ تبدیل به مهمترین دغدغه زندگی او شود.
اگرچه که مهتاب عاشق نشد و هرگز فرصت عاشقی و ازدواج در قلب و زندگی او مهیا نشد،
اما او توانست با سر انگشتان مهربانش عشق و عاشقی را به واسطه همت سوزن و قلب عاشقش بر پارچه های بی جان ارزشها و معنای تازه و همیشگی ببخشد.
وفات مهتاب در24 تیرماه 1391
مهتاب نوروزی در حالی که ۷۸ بار از زندگی خود را تجربه کرده بود،
سرانجام در سال ۱۳۹۱ و در سن ۷۸ سالگی در زادگاهش در روستای قاسم آباد بخش کلاترزان شهرستان بمپور ، در تنهایی مطلق غروب کرد و جان را به جان آفرین تسلیم کرد.
درگذشت مهتاب نوروزی غم سنگین و طاقت فرسایی را برای مردم بلوچستان و به خصوص زنان و دختران بلوچ و شاگردانش به وجود آورد.
زندگی مهتاب نوروزی با همه فراز و نشیب هایی که داشت،درس های ارزشمندی نیز برای شاگردان مهتاب با خود به همراه داشت،
درس هایی که گذشت مهربانی همت و تلاش و کوشش برای رسیدن
به موفقیت و پشت سر گذاشتن تمام محدودیت ها از گذشته تا کنون خسارت های جبران ناپذیر را به این خطه جغرافیایی ایران بلوچستان عزیز زده است روحش شاد و راهش پر رهرو گرامی باد.
